ΤΟ ΠΙΣΟΔΕΡΙ

Το Πισοδέρι βρίσκεται 22 χ.λ.μ. δυτικά της Φλώρινας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1420-1480 μ. Η δε Βίγλα είναι μια σημαντική διάβαση του Βαρνούντα, μοναδική ίσως γιατί βρίσκεται σε υψόμετρο 1580 μ. και συνδέει τη Φλώρινα με την πανάρχαια περιοχή των Πρεσπών (Βρυγών όπως αρχαία ονομάζονταν) με την περιοχή της Καστοριάς (των Ορεστών όπως ονομάζονταν) και της Κορυτσάς (Ντεβόλη). Το Πισοδέρι έχει έκταση 22.000 στρέμματα. Από αυτή τα 18 χιλ. στρέμματα είναι δάση από οξιά και τα 4.000 στρέμματα είναι έκταση αποψιλωμένη (αλπική). Καλλιεργήσιμη έκταση δεν έχει το Πισοδέρι.

Η ονομασία του χωριού είναι από αρχαιοτάτων χρόνων Πισοδέρι, Πισουντέρεα στα Κουτσοβλάχικα. Για την ετυμολογία της λέξης υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Μία είναι ότι προέρχεται από τη λέξη Πίσος που σημαίνει λιβαδότοπος και από τη λέξη δέρις που σημαίνει αυχένας, λαιμός (λόγω της στενωπού της Βίγλας). Επίσης άλλοι παραδέχονται ότι προέρχεται από την λέξη πίσω-δέρας που σημαίνει Πισσοράχη ή Πισωντριάν όπως τη λένε οι Κουτσόβλαχοι που σημαίνει σκοτεινή πύλη.

Δέριον ακόμη σημαίνει λαιμός, αυχένας έτσι Πισοδέρι ίσως να σημαίνει πίσω από τον αυχένα. Άλλη εκδοχή είναι ότι προέρχεται από τις λέξεις πέσσον = όρος, βουνό και δέρα, δέρη, δέρις =υπερβολή όρους, τράχηλος, αυχένας με τις οποίες ταιριάζουν σημασιολογικά και οι μεσαιωνολατινικές baissa =ποταμολεκάνη, κοιλάδα. Η ονομασία Πίσου-δέρη (=λιβαδοαυχένας, βουνού-αυχένας, αυχενοχώρι, αυχενοκοιλάδα κ.τ.λ.) συνεπώς είναι αυταπόδεκτα Αρχαιομακεδονική.

Μερικοί υποστηρίζουν ότι το χωριό είναι κτισμένο εκεί όπου ήταν το αρχαίο Πισαίον, άλλοι υποστηρίζουν ότι παλιά λεγόταν Πισσαίον και μετονομάσθηκε αργότερα σε Πισοδέρι όπου (δέρι = τοποικός άνεμος).

Από απόψεως τοποθεσίας το Πισοδέρι βρίσκεται στην πλαγιά μιας χαράδρας, της δυτικής πλευράς του Βαρνούντα από την οποία πηγάζει ο Αλιάκμονας ποταμός και περιβάλλεται απέραντα και παραδεισιακά δάση οξιάς, που είναι σχεδόν παρθένα και κρατούν αρκούδες, λαγούς, αλεπούδες, ζαρκάδια, κουνάβια και αγριογούρουνα.

Διοικητικά, μετά τη συνένωση δήμων και κοινοτήτων με το σχέδιο Καποδίστρια, υπάγεται στο Δήμο Πρεσπών.